”De” kullanımında satranççıların zaman zaman sıkıntılar yaşadığını gören Şahtung Yazı İşleri Müdürü Yaşar Yazar sizler için ”De Kullanım Kılavuzu” hazırladı. Yararlanmanızı temenni ederiz.
1-“de” Bitişik
Ad durum eklerinden olan ”de”, bulunma, kalma ifadesidir. Kendinden önce gelen sözcüğe bitişik olarak yazılır. Özel isimlerle kullanıldığında apostrofla ayrılır, ayrı yazılmaz. Ünlü uyumuna uyacak şekilde değişir (de ya da da) ve ünsüz benzeşmesine uyar (te ya da ta).
Örnekler: Sizde derginin yeni sayısı bulunur mu?
Ankara’da satranç turnuvası varmış, katıldım, bol bol zımba yedim.
Ali’de çok iyi satranç kitapları var.
Satranç takımın bende kalmış.
Satrançta ilerlemek çok çaba gerektiriyor.
2-“de” Ayrı
Benzerlik, eşitlik, katılma ifade eder. Eskiden bize okulda dahi anlamına geldiği öğretilmişti. Şimdi öğretiliyor mu, bilmiyorum. Ayrı yazılan ”de” büyük ünlü uyumuna uyar, ayrı yazıldığı için ünsüz benzeşmesine uymaz.
Örnekler: Siz de yarışmaya katılacak mısınız?
Ankara da önemli bir satranç kenti olabilir.
Ali de satranç kitabı koleksiyonuna sahip.
Keşke ben de satranca uzun saatler ayırabilsem.
Satranç da en az hayat kadar zor.
Karıştırmamak için Tavsiye
”Bitişik de” cümleden çıkarıldığında, cümle anlamsız bir hal alır. ”Ayrı de” cümleden çıkarıldığında ise cümlenin yine bir anlamı olacaktır.
Yukarıdaki örneklerden gidersek:
Sizde derginin yeni sayısı bulunur mu? (Çıkardıktan Sonra) – Siz derginin yeni sayısı bulunur mu? (Anlamsız) (Bitişik yazılmalı)
Siz de yarışmaya katılacak mısınız? (Çıkardıktan Sonra) – Siz yarışmaya katılacak mısınız (Anlamlı) (Ayrı yazılmalı)
Faydalanın.
